Μακαριστοῦ Γέροντος Χρυσάνθου Ἁγιαναννίτου
(1895-1981)
ΟΤΑΝ ἦλθεν ὁ πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης εἰς τό Ἅγιον Ὄρος, ἤρχισαν αἱ συζητήσεις μεταξύ τῶν Πατέρων διά τάς θεωρίας του· ἡ πρώτη του θεωρία ἦτο ἡ ἐφαρμογή τοῦ Νέου (Γρηγοριανοῦ) ἡμερολογίου.
Ἐρωτώμενος οὗτος ὁ Μεταξάκηςὑπό τῶν τυπικαρέων τῶν Ἱερῶν Μονῶν διά τόν ἀντικανονικόν τρόπον τῆς ἐφαρμογῆς τοῦ Νέου Ἡμερολογίου, ἀπεκρίνατο ὅτι, ὅταν ἐφαρμοσθῇ τό Νέον Ἡμερολόγιον, νά διαβάσουν εἰς τά ἀπόδειπνα τούς Ἁγίους τῶν δεκατριῶν ἡμερῶν, τούς ὁποίους θά παραλείψῃ ἡ ἡμερολογιακή μεταρρύθμισις…
Τότε μέ ἐπῆρε ὁ μακαρίτης Γέρο Ὀνούφριος καί ἐπεδόθημεν εἰς τήν μελέτην τοῦ ἡμερολογιακοῦ ζητήματοςἀπό ἀπόψεως δογματικῆς, ἱστορικῆς καί πρακτικῆς.
Ἀφοῦ ἐμελετήσαμεν καί διεπιστώσαμεν τό παράνομον τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως, ἐκλείσθημεν εἰς τάς Καλύβας μας, χωρίς νά εἴπωμεν τήν αἰτίαν, διότι ὁ μακαρίτης Γέρο-Ὀνούφριος εἶχε πρόγραμμα νά μή λυπήσῃ ἄνθρωπον.
Τί συνέβη ὅμως; Κατῆλθον εἰς τάς Ἀθήνας, διά νά πωλήσω τό ἐργόχειρόν μας. Τότε ἐγένετο μέγας σάλος εἰς τήν Πολιτείαν καί πρό πάντων εἰς τήν Ἐκκλησίαν. Σύνοδος «Ἀριστίνδην» ἀνέδειξεν Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος τόν Χρυσόστομον Παπαδόπουλον, ὁ ὁποῖος εἶχε στενάς γνωριμίας καί σχέσεις μέ τόν Μελέτιον Μεταξάκην, καί ἦσαν ἀλληλέγγυοι εἰς τά διαβούλια πρός διαστροφήν τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἤρχισε κατόπιν ἡ ἐφαρμογή τοῦ Γρηγοριανοῦ ἡμερολογίου. Ἐμένα τόν ἁμαρτωλόν, μέ ἐγνώριζον πολλοί εὐσεβεῖς τῶν Ἀθηνῶν καί τοῦ Πειραιῶς καί μέ ἠγάπων, διότι ἀπό μικρόν παιδίον ἐκκλησιαζόμην εἰς τόν ῾Ιερόν Ναόν τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου, ὅπου ἦτο ἐφημέριος ὁ μακαρίτης παπα-Νικόλαος ὁ Πλανᾶς.
Ἐρωτώμενος ὑφ΄ ὅλων αὐτῶν διά τό φλέγον θέμα τῆς ἐποχῆς, τό ἡμερολογιακόν, ὑπέδειξα εἰς αὐτούς τά βιβλία, εἰς τά ὁποῖα εἶναι γραμμέναι αἱ Ἐκκλησιαστικαί Συνοδικαί καταδίκαι καί ἀραί τῶν Ἁγίων Πατριαρχῶν κατά τοῦ Νέου ἡμερολογίου. Ἐπίσης ἀνέφερα εἰς αὐτούς ὅσα εἶχα μελετήσει μαζί μέ τόν Γέροντά μου εἰς τό Ἅγιον Ὄρος καί ἐξήγησα, βάσει τῶν Ἱερῶν Κανόνων, πόσον παράνομον εἶναι τό Νέον Ἡμερολόγιον.
Πολλοί ἐπείσθησαν εἰς τούς λόγους μου καί ἔμειναν πιστοί τηρηταί τοῦ Πατρίου Ἑορτολογίου, ἀκούσαντες καί τό Συνοδικόντήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας, τό ὁποῖον καταδικάζει τούς ἀθετοῦντας τάς ἐγγράφους καί ἀγράφους Παραδόσεις τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας.
Οὕτως ἐστηρίχθη ἡ ΟρθοδοξΙα μέ τόν ἔνθερμον ἀγῶνα τῶν πιστῶν ἐκείνων τέκνων της. Καί ἀμέσως μαζί μέ θαρραλέους τινάς ἀγωνιστάς ἠρχίσαμεν δυναμικήν ἀντίδρασιν κατά τῆς ἡμερολογιακῆς καινοτομίας.
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, καί οἱ περί αὐτόν, ἐμάνθανον τούς ἀγῶνάς μου, καί ὅταν μέ εἶδον εἰς τό πρῶτον συλλαλητήριον ὑπέρ τοῦ Πατρίου Ἑορτολογίου, μέ συνέλαβονμαζί μέ τόν μακαρίτην π. Μιχαήλ, ὁ ὁποῖος ἦτο ἀπό τήν Καλύβην τῶν Ἀρχαγγέλων, πλησίον τῆς Καλύβης τῆς ῾Υπαπαντῆς.
Μᾶς ἔκλεισαν εἰς τά ὑπόγειατῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, ὅπου ὑποφέραμεν πολύ. Κατόπιν μᾶς ἐκάλεσεν ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος εἰς ἀπολογίαν. Ἐγώ ἔδιδα τάς δεούσας ἀποκρίσεις, ἀνατρέπωντά ἐπιχειρήματά του. Αὐτός θυμωθείς μᾶς παρέδωσεν εἰς τά ὄργανα τοῦ Κράτους μέ μυστικήν ἀπόφασιν θανάτου (τότε ἦτο στρατιωτικός Νόμος).
Μᾶς ἔβαλλον εἰς μίαν κλούβακαί μᾶς μετέφερον εἰς ἄγνωστον δι᾿ ἡμᾶς τόπον. Καθ᾿ ὁδόν ὁ ὁδηγός εἶπε, μέ ἀγγλικήν διάλεκτον, εἰς τόν συνοδηγόν του, ὅτι μᾶς ἔχουν καταδικασμένους εἰς θάνατον. Ὁ π. Μιχαήλ, γνωρίζων ἀγγλικήν, εἶπε πρός αὐτούς:
-Ἔχετε καταδικάσει εἰς θάνατον καί ἄλλους ὅπως ἐμᾶς;
Αὐτοί τότε ἐφοβήθησαν, διότι ἐγνωρίσαμεν τόν σκοπόν των, καί κατόπιν συνεννοήσεως μέ τήν ἀρχήν των, μᾶς ἀπέλασαν εἰς τό Ἅγιον Ὄρος.
Ἐγώ ἐλυπήθην, πού δέν ἠξιώθην νά μαρτυρήσω διά τήν Ὀρθοδοξίαν καί εἶπα εἰς τόν π. Μιχαήλ:
-Εὐλογημένε, ἄν ἐσιωποῦσες, τώρα θά εἴχαμεν ἀξιωθῆ μαρτυρικοῦ στεφάνου!
Ἕνεκα αὐτῆς τῆς σθεναρᾶς ἀπολογίας μου καί ὁμολογίας μου ἐνώπιον τοῦ Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου,καί τῆς ἀντιστάσεώς μου κατά τῆς Ἡμερολογιακῆς Καινοτομίας,ὠνόμασαν τούς πρώτους ὀπαδούς τοῦ Πατρίου Ἑορτολογίου, «Χρυσανθίτας».
Ὅταν οἱ Πατέρες ἔμαθον τήν ἀπέλασίν μου, μέ ἠρώτων, διά τό τί συνέβη. Ἐγώ ὅμως δέν τούς ἀπαντοῦσα φοβούμενος, μήπως γίνω αἰτία καί δημιουργηθῆ μέγας σάλος εἰς τό Ἅγιον Ὄρος. Ἐρωτηθείς ὑπό τῶν ἰδίων ὁ μακαρίτης Πνευματικός μου ὁδηγός, Γέρο Ὀνούφριος, ἔδωσεν εἰς αὐτούς τήν πρέπουσαν ἀπάντησιν: «Ἔχετε Μωϋσέα καί τούς Προφήτας· ἐρωτήσατε αὐτούς».
Οἱ Πατέρες ἔχοντες ἰδιαιτέραν εὐλάβειαν εἰς τόν Γέροντα Ὀνούφριον, ἠννόησαν τόν λόγον του, καί ἀμέσως ἐσκάλισαν τάς βιβλιοθήκας καί εὗρον τάς καταδικαστικάς ἀποφάσεις τῆς Ἐκκλησίας κατά τοῦ Γρηγοριανοῦ ἡμερολογίου. Ἐπίσης εὑρέθη βιβλίον γραμμένον μέ πολιτικούς στίχους, στηλιτεῦον τό Γρηγοριανόν ἡμερολόγιον καί τούς ὑπερασπιστάς του.
Ταυτοχρόνως εὑρέθη βιβλίον Σεβαστοῦ τοῦ Τραπεζουντίου μέ τίτλον «Ἑορτολόγιον», εἰς τό ὁποῖον γράφει ὅτι τό ἡμερολογιακόν ζήτημα ἀπαιτεῖ μεγίστην προσοχήν, καί ἀναπτύσσει κατά πλάτος αὐτό, φέρων πλείστας μαρτυρίας ἀπό τάς Ἱεράς Γραφάς, ἀπό τήν κτίσιν τῆς φύσεως, ἀπό τήν πλᾶσιν τοῦ Ἀδάμ, ἀπό τό Πάσχα τῶν Ἑβραίων, ἀπό τό Πάσχα τῶν Ὀρθοδόξων, καί ὑποδεικνύει ὅτι τό ἡμερολογιακόν εἶναι δόγμα, καθό ἑνώνει τόν Οὐρανόν μέ τήν γῆν, τήν ἐπουράνιον Ἐκκλησίαν μέ τήν ἐπίγειον.
Μέ μεγάλην σοφίαν ἀποδεικνύει ὁ Σεβαστός ὅτι τό Νέον Γρηγοριανόν ἡμερολόγιον ἀνατρέπει νηστείας, ὑποβιβάζειτόν Εὐαγγελισμόν τῆς Θεοτόκου εἰς τήν πρώτην ἑβδομάδα τῆς Τεσσαρακοστῆς, ἀναβιβάζειτό Ἅγιον Πάσχα εἰς τάς 8 Μαῒου παραβαῖνον τάς ἀποφάσεις τῆς Ἁγίας Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, κ.ἄ.
Τονίζει δέ ὁ Σεβαστός ὅτι πᾶς ὁ σαλεύωντάς Ἑορτάς καί δή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί μεταθέτωναὐτάς εἰς ἄλλην ἡμέραν, σαλεύειτήν Στρατευομένην Ἐκκλησίαν. Σαλευθείσης λοιπόν αὐτῆς ὑπό τοῦ Γρηγοριανοῦ ἡμερολογίου, αἱ ἑορταίαἱ γινόμεναι διά τοῦ Νέου ἡμερολογίου ἐπί τῆς γῆς, εἶναι ἀπαράδεκτοιεἰς τούς Οὐρανούς, τό ὁποῖον ἐπιβεβαιώνεται καί ἀπό πολλά θαύματα.
(Αὐτό τό βιβλίον «Ἑορτολόγιον» μέ πολλούς κόπους, στερήσεις καί ἔξοδα τό ἐδακτυλογραφήσαμεν καί τό ἐφέραμεν εἰς τάς Ἀθήνας, διά νά στηρίξωμεν τούς πιστούς εἰς τήν Ὀρθοδοξίαν).
Αὐτά καί ἄλλα ἐρευνήσαντες οἱ Πατέρες ἡμῶν ὑπέδειξαν εἰς τούς θέλοντας νά σωθοῦν, νά προσέξουν νά παραμείνουν πιστοί εἰς τάς Παραδόσεις καί νά μήν ἀκολουθήσουν τήν καινοτομίαν τοῦ Νέου ἡμερολογίου.
Οἱ εὐσεβεῖς ἐν Ἑλλάδι πιστοί, οἱ ἀποφασίσαντες νά μή δεχθοῦντό παπικόν νέον ἡμερολόγιον, ἔκαμαν συλλόγους καί ἐκάλεσαν Ἱερεῖς ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, διά νά τούς ἐξυπηρετοῦν. Πράγματι κατῆλθον μερικοί Ἱερομόναχοι, οἱ ὁποῖοι ἐστήριξαν τήν Ὀρθόδοξον Πίστιν, ὑποφέραντεςδιώξεις, φυλακίσεις, ἀπελάσεις, κακουχίας, κ.ἄ.
Ἐγώ, ὅταν ἦτο ἀνάγκη νά πουλήσω τά ἐργόχειρα, κατερχόμην εἰς τάς Ἀθήνας, καί συγχρόνως, ὅσον ἠδυνάμην, ἐδίδασκοντούς ἐν Χριστῷ ἀδελφούς μουνά μένουν πιστοί εἰς τά Πάτρια.
Μετέβην καί εἰς τήν Χίον, ὅπου οἱ πιστοί μέ τάς διδασκαλίας μου ἐστερεώθησαν, καί Θεοῦ εὐδοκίᾳ αὐξηθέντες ἐξέδωσαν καί περιοδικόν τόν«Φάρον τῆς Ὀρθοδοξίας».
Τά ἔμαθεν ὁ νεοημερολογίτης Δεσπότης καί μέ ἔκλεισεν εἰς τό τρελλοκομεῖον, ὅπου ὑπέφερα πολύἀπό τούς ἀσθενεῖς καί τό κρύον. Κατόπιν μέ παρέδωσεν εἰς τάς ἀρχάς νά μέ διώξουν ἀπό ἐκεῖ.
Τότε ὁ Ἐνωματάρχης τῶν μεταγωγῶν, ὁ ὁποῖος μέ εἶδε νά μή τρώγω, εἶπεν εἰς τόν Διοικητήν του:
-Εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ τοῦ νέου Μοναχοῦ βλέπω ἕνα Νεομάρτυρα, τόν ὁποῖον ἐκρέμασαν οἱ Τοῦρκοι εἰς ἕνα τόπον ἐδῶ. Πιστεύω ὅτι ὑπῆρξαν Μάρτυρες καί ὁμολογηταί, καί τώρα τό ἐπικυρώνει αὐτός ἐδῶ ὁ πατήρ, ὅπου τόν ἔχομεν φυλακισμένον, διά νά τόν διώξωμεν!
Καί ἀφοῦ μέ μετέφεραν εἰς τόν Πειραιᾶ, μέ ἄφησαν.
Τοιαύτας διώξεις καί κακουχίας, ταλαιπωρίας καί στερήσεις, ὑπέφερα πολλάς, καί οἱ σύν ἐμοί ἀδελφοί ἔγιναν φυματικοί, διότι ἔδιδα τούς κόπους ἐμοῦ καί αὐτῶν εἰς τόν βωμόν τῆς Ἐκκλησίας, μιμούμενος τούς ὀλίγους ἀνιδιοτελεῖς Κληρικούς οἱ ὁποῖοι τά ἔδωσαν ὅλα, ἀκόμη καί τά ράσα των, διά τήν Ὀρθόδοξον Πίστιν τῶν Πατέρων ἡμῶν.
[Σημ.ἐπιμελ.: Δὲν μποροῦμε νὰ μὴν θαυμάσουμε τὴν ἀνιδιοτέλεια καὶ μεγίστη θυσία τῶν προπατόρων ἡμῶν ἐν τῇ πίστει! Ἀπεδύθησαν στὸν ὑπὲρ Πίστεως καὶ Παραδόσεως τίμιον Ἀγῶνα γιὰ νὰ δώσουν τὰ πάντα, ὄχι γιὰ νὰ κερδίσουν κάτι ἰδιοτελῶς ἤ γιὰ νὰ ὑπηρετήσουν κάποιο συμφέρον! Ὅλα γιὰ τὸν Θεό, γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ γιὰ τὸν συνάνθρωπο! Ὦ μακάριοι Πατέρες, πῶς νὰ μὴν θαυμάσουμε τὴν θυσία καὶ μεγαλοσύνη σας, καὶ πῶς νὰ μὴν ἐλεεινολογήσουμε τὴν θλιβερὴ κατάσταση ποὺ δημιουργήθηκε ἀργότερα, ἕνεκα ἀνθρωπίνων μικροτήτων, πλανῶν καὶ ἐκμεταλλεύσεων ποὺ ὑπεισῆλθαν σὰν τὴν κακὴ σπορὰ στὸν καλὸν Ἀγρὸν τοῦ Κυρίου;!]
Ἕνεκα δέ τῆς ἀσθενείας τῶν ὑποτακτικῶν μου ἠναγκάσθην νά κτίσω μέ πολλούς κόπουςτό ἀνδρικόν Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Ἄξιόν ἐστιν» εἰς τήν Βαρυμπόμπην [Ἀττικῆς], ὅπου ἤρχετο καί ἔμενε καί ὁ ἀείμνηστος ὁμολογητής, ἅγιος πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος.
[Σημ.ἐπιμελ.: Δυστυχῶς τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο ὑφάρπαξαν οἱ Μνημονευτὲς Ἁγιορεῖτες ἀπὸ ἔλλειψη Ὀρθοδόξων ἐνοίκων καὶ στὶς τελευταῖες καταστροφικὲς πυρκαγιὲς ἔπαθε μεγάλες ζημίες, ἐνῶ περισώθηκαν οἱ τάφοι τῶν προπατόρων ἡμῶν ἀγωνιστῶν τοῦ Πατρίου, οἱ ὁποῖοι κεῖνται στὸ Κοιμητήριον αὐτοῦ]
Μετά τόν πόλεμον τοῦ 1940 μέ ἐπῆρεν ὁ μακαριστός [Ἐπίσκοπος] Κυκλάδων Γερμανόςκαί μέ ἐχειροτόνησεν Ἱερέακαί μέ ἔστελνον εἰς διάφορα Παραρτήματα τῆς ἐπαρχίας, ὅπου δέν ἐκαταδεχόμουν νά λάβω οὔτε τά ἔξοδα, σκεπτόμενος ὅτι αὐτά τά χρήματα εἶναι χρήματα ὑστερήματος, προσφερόμενα ὑπό τῶν πιστῶν εἰς τόν βωμόν τῆς Ὀρθοδοξίας.
Μίαν φοράν δέ ὅπου μέ ἔστειλαν εἰς τήν Πάρον, καί ἐνῶ ἐταξίδευον μέ τό πλοῖον, ἔπεσε μία δεσμίς ἐφημερίδων εἰς τό πρόσωπόν μου καί ἔχασα τόν ἕνα ὀφθαλμόν μου.
Πολλοί καλοπροαίρετοι ἄνθρωποι, μεταξύ τῶν ὁποίων καί μορφωμένοι, βλέποντες ἐμᾶς τούς ἁπλοϊκούς Ἁγιορείτας Ἱερομονάχους ν᾿ ἀντιστεκώμεθα εἰς τούς ἰσχυρούς, καί θαυμάζοντες τήν καρτερίαν καί ὑπομονήν ἡμῶν, μᾶς ἐπλησίαζον καί ἐζήτουν ὁδηγίας,πῶς νά σώσουν τήν ψυχήν των.
Ἐγώ, συμφώνως μέ τάς ὁδηγίας τοῦ Γέρο Ὀνουφρίου καί τοῦ παπα Εὐγενίου Διονυσιάτου, ἐφήρμοζα τό: «τόν ἐρχόμενον πρός με οὐ μή ἐκβάλω ἔξω» καί τό τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «τοῖς πᾶσιν γέγονα τά πάντα, ἵνα πάντως τινάς σώσω», καί οὕτω μέ ἠξίωσεν Ο ΠΑΝΑΓΑΘΟΣ ΘΕΟΣνά βοηθήσω πολλάς ψυχάς νά σωθοῦν καί νά κτίσω καί δεύτερον ἀνδρικόν Μοναστήριον, τῆς Ἁγίας Σκέπης.
Πολλαί εὐλαβεῖς ψυχαί, διά τῶν διδασκαλιῶν μου ἐπεδόθησαν, Χάριτι Χριστοῦ, εἰς τόν Θεῖον ῎Ερωτα καί ἔγιναν Μοναχοί καί Μοναχαί.
Μερικοί ὅμως ἐκ τῶν «ἡμετέρων» μέ ἐκατηγόρησανπολλάκις, ἀλλά ἐγώ, ὑπακούων εἰς τόν Γέροντά μου, ἔκανα καί κάνω τόν τρελλόν, ὑπομένωνκάθε ὕβριν καί ἐμπαιγμόν καί ἀπέχων ὡς οὐδέτερος ἀπό ὅλους τούς ἐμπλεκομένους εἰς παρατάξεις, διαιρέσεις, φατρίας κ.λ.π., καί φροντίζων πῶς νά σώσω τήν ψυχήν μου, καί μαζί μ᾿ αὐτήν καί ὅποιον μέ πλησιάσει καί ζητεῖ ν᾿ ἀκούσῃ Λόγον Θεοῦ.
[Σημ.ἐπιμελ.: Ὅπως φαίνεται ὁ ἅγιος Γέροντας Χρύσανθος βρῆκε ὁδὸ καὶ τρόπο ἀποφυγῆς στοὺς ἐκ δεξιῶν πειρασμούς, οἱ ὁποῖοι ταλαιπώρησαν καιρίως τὸν χῶρο μας καὶ συνεχίζουν νὰ τὸν ταλαιπωροῦν ἀκόμη, ἐμποδίζοντες τὴν πρόοδόν του καὶ τὴν διεξαγωγὴν τῆς σωτηρίου ἀποστολῆς του, ἕνεκα ἀνθρωπίνων μικροτήτων καὶ ἐλλείψει ἀληθινοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος]
Προτρέπω καί εἰς ἐσᾶς νά μιμῆσθετόν Ἅγιον Ἀβράμιον καί ὅλους τούς Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι πρόσεχαν νά μή χαθῇ οὔτε μιά ψυχή.
Ὅταν σᾶς πλησιάζῃ καλοπροαίρετος ἄνθρωπος, νά τόν ἀναπαύετε πρῶτον σωματικῶς, καί μετά νά διδάσκετε εἰς αὐτόν, τί εἶναι ἁμαρτία καί πῶς ν᾿ ἀπέχῃ ἀπό αὐτήν.
Βλέπουσα ἡ καλοπροαίρετος ψυχή του τήν ἀγάπην σας, θά σᾶς ἐρωτήσῃ καί περί ἡμερολογίου. Τότε μέ εὐγένειαν θά ἐξηγήσετε, τί κακόν ἔκαμε τό Νέον ἡμερολόγιον εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί πόσον αὐτό τό κακόν ἐμεγάλωσε μέ τάς συνεχεῖς προδοσίας τῶν νεωτεριστῶν ποιμένων.
Τοιουτοτρόπως θά βοηθήσετεπολλάς ψυχάς νά ἔλθουν εἰς τόν δρόμον τῆς ἀρετῆς καί τῆς Ὀρθοδόξου ὁμολογίας, καί ν᾿ ἀξιωθοῦν ὑπό τοῦ Θεοῦ τῆς σωτηρίας.Δι᾿ αὐτήν τήν σωτηρίαν μας ἦλθεν ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐπί τῆς γῆς καί ἐσταυρώθηδι᾿ ἡμᾶς τούς ἀχαρίστους. Εἴθε ὅλοι ν᾿ ἀξιωθῶμεν αὐτῆς!
(Ἱστολόγιον «Ὁ Ἱερὸς Ζῆλος τῆς Πίστεως», 22-04-2024)