Ἀγαπητοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·
Εὑρισκόμενοι στὴν παραμονὴ ἐνάρξεως τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, αἰσθανόμαστε εὐγνώμονες στὸν Κύριο καὶ Θεό μας γιὰ τὸ δώρημα τῆς νηστείας καὶ τὴν χάρη τῆς ἐγκρατείας. Διότι μᾶς δίνεται καὶ πάλι ἡ εὐκαιρία νὰ ἀγωνισθοῦμε καὶ νὰ στεφανωθοῦμε, νὰ ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τὸ κακὸ καὶ νὰ πλησιάσουμε στὸ ἀγαθό.
Τὸ στάδιο τῶν Νηστειῶν εἶναι κῆπος Ἀρετῶν φωτεινῶν καὶ ὁλάνθιστων, ποὺ εὐωδιάζουν τὴν ψυχή, ἁπαλύνουν τὴν ζωὴ καὶ καταγράφονται στὸν Οὐρανό. Εἶναι γεγονὸς ὅτι ἡ πνευματική μας ζωὴ χρειάζεται ἀνακαίνιση καὶ ἐνίσχυση, ὤθηση καὶ ἐπιτάχυνση. Καὶ ἡ ἁγία Νηστεία εἶναι τὸ πιὸ κατάλληλο μέσον γιὰ νὰ ξεφύγουμε ἀπὸ ὅσα μᾶς θλίβουν καὶ μᾶς συγχύζουν, ὥστε νὰ στραφοῦμε ἀπερίσπαστα καὶ ἀνάλαφρα σὲ νέες πνευματικὲς ἀναβάσεις.
Ἡ Νηστεία, ὅταν γίνεται μὲ συνετὴ διάκριση, περιχαρὴ διάθεση, ἁγία ἀποφασιστικότητα καὶ εἰλικρινὴ ἐπιθυμία, ἀποφέρει θαυμάσια ἀποτελέσματα ψυχοσωματικά: ἐνισχύει καὶ ἀναδεικνύει τὴν θεία Εἰκόνα στὸν ἄνθρωπο, στερεώνει τὴν ἀρετή, ἐκδιώκει τὴν ἁμαρτία, ἐλαφρύνει τὸ σῶμα.
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μαρτυροῦν ἐκ πείρας τὴν Νηστεία ὡς «μητέρα προσευχῆς, πηγὴ φρόνησης, δάσκαλο ἡσυχίας, λαμπρότητα σωφροσύνης, ὑπεράσπιση κάθε ἀρετῆς» (Ἅγιος Ἰσαὰκ Σῦρος, Λόγοι Ἀσκητικοί, ΚΖ΄, ἐκδ. «Ἐν πλῷ», Ἀθήνα 2022).
Αὐτὴ εἶναι ὅπλο ποὺ ἔχει κατασκευάσει ὁ Θεὸς καὶ μὲ αὐτὸ ὁ ἴδιος ὁ Σωτῆρας μας Χριστός, κατὰ τὴν τεσσαρακονθήμερη νηστεία Του στὴν ἔρημο, νίκησε τὴν δύναμη τοῦ ἐχθροῦ καὶ ἔβαλε τὸ στεφάνι τῆς νίκης στὴν φύση μας. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ πονηρὸς διάβολος ὅταν βλέπει αὐτὸ τὸ νικητήριο ὅπλο σὲ κάποιον ἄνθρωπο, φοβεῖται ἐνθυμούμενος τὴν ἧττα του στὴν ἔρημο ἀπὸ τὸν Θεάνθρωπο Χριστὸ καὶ ἡ δύναμή του συντρίβεται.
Ἀγαπητοὶ Ἀδελφοί·
Ἄν πρέπει νὰ εἴμαστε ἀληθινοὶ Χριστιανοί, τότε ὀφείλουμε νὰ ἀποτελοῦμε πραγματικὴ ἀπομίμηση καὶ σφραγῖδα Χριστοῦ. Γιὰ νὰ ὁμοιάσουμε στὸν Κύριό μας καὶ νὰ σωθοῦμε ἀπὸ τὶς παγῖδες τοῦ πονηροῦ, τὶς ὁποῖες τοποθετεῖ σὲ κάθε μας βῆμα γιὰ νὰ μᾶς ἐξαπατήσει, χρειάζεται ὁπωσδήποτε νηστεία καὶ ἐγκράτεια. Ἐκδυθήκαμε τὸν φωτεινὸ Χιτῶνα τῆς Χάριτος καὶ χάσαμε τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς, διότι παρακούσαμε στὴν θεία Ἐντολὴ τῆς Νηστείας.
Λοιπόν, γιὰ νὰ ἐπιστρέψουμε πάλιν εἰς τὸν Παράδεισον, καὶ γιὰ νὰ ἐνδυθοῦμε τὴν θεία λαμπρότητα, χρειάζεται Νηστεία τόσο σωματική, ὅσο καὶ ἀσώματη (βλ. Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, Ὁμιλία περὶ Εὐποιΐας).
Ἡ σωματικὴ νηστεία εἶναι ἀποχὴ ἀπὸ τὶς ἀρτύσιμες τροφές, τὶς ὡραῖες καὶ εὔγευστες, πρᾶγμα θεμελιῶδες γιὰ τὴν ἀπόκτηση ἀρετῆς, ἀλλὰ ὄχι ἀρκετό. Ἀπαιτεῖται ταυτόχρονα καὶ ἡ ἀσώματη νηστεία, ποὺ εἶναι ἡ ἀποχὴ τῶν κακῶν. Γιὰ νὰ λάβουμε θεῖον ἔλεος καὶ συγχώρηση, γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε καθαρότητος νοῦ καὶ καρδίας, γιὰ νὰ τύχουμε θείας ἑνώσεως καὶ εὐλογίας, εἶναι ἀναγκαῖος ὁ συνδυασμὸς σωματικῆς καὶ ἀσώματης νηστείας.
Διότι ἄν νηστεύουμε ἀπὸ τροφές, ἀλλὰ δὲν συγχωροῦμε καρδιακὰ ὅσους μᾶς ἔπταισαν, ἤ δὲν περιορίζουμε τὰ πολλὰ λόγια καὶ μάλιστα τὶς κατακρίσεις, ἤ δὲν περιμαζεύουμε τὰ μάτια μας ἀπὸ ἀπρεπεῖς περιηγήσεις, ἤ δὲν ἐλεοῦμε ὅσο περισσότερο μποροῦμε τοὺς συνανθρώπους μας, τότε ἡ νηστεία μας χάνει τὸ νόημα καὶ τὴν ἀξία της.
Ὅταν νηστεύουμε, τὸ πνεῦμα μας πρέπει νὰ εἶναι ταπεινό, τὸ πρόσωπο χαρωπὸ καὶ ἡ καρδιὰ φιλόθεη καὶ φιλάνθρωπη, εὐκατάνυκτη καὶ συγκαταβατική.
Ἡ ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας φροντίζει ἰδίως ὥστε οἱ εὐκαιρίες προσευχῆς κατὰ τὴν κατανυκτικὴ περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς νὰ εἶναι πιὸ πυκνὲς καὶ ἐκτενεῖς. Νὰ διαβάζουμε μὲ ἐπίγνωση τὸ Μεγάλο Ἀπόδειπνο στὸ σπίτι μας τὸ βράδυ, ἀκόμη κι ἄν δὲν μποροῦμε νὰ ἐκκλησιασθοῦμε στὸν Ναό. Νὰ πηγαίνουμε στὶς κατανυκτικὲς Προηγιασμένες Θεῖες Λειτουργίες γιὰ νὰ προσφέρουμε τὸ θυμίαμα τῆς προσευχῆς μας, ἐφ’ ὅσον τὸ ἐπιτρέπει τὸ πρόγραμμά μας. Νὰ σπεύδουμε στοὺς Χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας μας τὰ βράδια τῆς Παρασκευῆς, γιὰ νὰ τὴν ἔχουμε Σκέπη καὶ Ὑπέρμαχο Στρατηγό. Νὰ προστρέχουμε στὴν Μετάνοια καὶ τὴν Ἐξομολόγηση μὲ ἐπιμέλεια, γιὰ νὰ καθαίρεται ἡ ψυχή μας λαμπρῶς. Νὰ κοινωνοῦμε τακτικὰ τῶν θείων καὶ ἀχράντων Μυστηρίων -μὲ πίστη καὶ πόθο, γιὰ νὰ γινόμαστε μέτοχοι ζωῆς Αἰωνίου!
Ἀγαπητοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·
Ὁ Κύριός μας ἀναμένει τὸν καλό μας ἀγῶνα ἐγκρατείας σὰν θυσία καθαρὴ καὶ εὐπρόσδεκτη, διότι οἱ ἀναθυμιάσεις τῶν φρικτῶν ἁμαρτιῶν τῆς ἀνθρωπότητος στὶς ἡμέρες μας ἔχουν μολύνει τὸ πᾶν. Ἡ Νηστεία καὶ ἡ Μετάνοιά μας εἴθε νὰ ἀποτελοῦν τὸ ἰσχυρὸ ἀντίρροπο στὸν ὄγκο τῆς ἀνομίας καὶ ἀποστασίας, ὥστε νὰ μὴ ἐκσπάσει ἡ δίκαιη ὀργὴ τοῦ Θεοῦ στὸν ταλαίπωρο κόσμο, ἀλλὰ νὰ ὑπερισχύσει ἡ ἄπειρη θεία Ἀγαθότητα καὶ Φιλανθρωπία Του ὑπὲρ πάντων ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν!
Μετὰ πατρικῶν εὐχῶν
Ἐλάχιστος εὐχέτης πρὸς Κύριον
Ὁ Μητροπολίτης
+Ὁ Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος Κλήμης
Λάρισα, Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, 4/17-3-2024