+Μητροπολίτου Λαρίσης καὶ Πλαταμῶνος Κλήμεντος
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς μᾶς προτρέπει νὰ προσευχόμαστε συνεχῶς καὶ νὰ μὴν ἀποκάμνουμε (βλ. Λουκ. ιη΄ 1). Νὰ ἐπικοινωνοῦμε μαζί Του πάντοτε, ἡμέρα καὶ νύκτα, νὰ Τοῦ ἀπευθυνόμαστε μὲ τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας. Νὰ Τοῦ ἐκφράζουμε τὴν δοξολογία μας, τὴν εὐχαριστία μας, τὴν ἐξομολόγησή μας, ὅπως καὶ τὰ αἰτήματά μας γιὰ τὰ ἀναγκαῖα σὲ μᾶς πνευματικὰ καὶ ὑλικὰ ἀγαθά.
Οὐσία τῆς προσευχῆς εἶναι ἀκριβῶς ἡ νοερὴ ἀνάβαση πρὸς τὸν Θεὸ ἀπὸ τὴν καρδιά μας. Γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ αὐτὸ πρέπει νὰ συνενωθοῦν οἱ πνευματικὲς σκέψεις τοῦ νοῦ μὲ τὰ πνευματικὰ αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς.
Αὐτὸ γιὰ νὰ συμβεῖ ἀπαιτεῖται μεγάλος ἀγώνας καὶ διαρκὴς προσπάθεια. Διότι οἱ σκέψεις τοῦ νοῦ μας καὶ τὰ αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς μας εἶναι πάρα πολὺ σαρκικὰ καὶ γήϊνα καὶ πρέπει μὲ τὴν βοήθεια τῆς Θείας Χάριτος νὰ ὑψώσουμε τὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά μας, τὸ πνεῦμα μας, σὲ σκέψεις πνευματικὲς καὶ σὲ αἰσθήματα ἱερά.
Ὅσο περιορίζουμε καὶ λιγοστεύουμε τὶς σαρκικὲς καὶ γήϊνες περιπλανήσεις, ἐνασχολήσεις καὶ προσκολλήσεις, καὶ ὅσο ἀγωνιζόμαστε στὴν μετάνοια καὶ στὴν τήρηση τῶν θείων Ἐντολῶν· ὅσο μελετοῦμε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, συμμετέχουμε στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ στὰ ἅγια Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐπιδιδόμαστε μὲ προθυμία στὴν προσευχή, τόσο οἱ σκέψεις καὶ τὰ αἰσθήματά μας καθαίρονται, φωτίζονται καὶ πνευματοποιοῦνται. Ἡ Ἁγιοπατερικὴ ἡσυχαστικὴ παράδοση κάνει λόγο, ὡς γνωστόν, γιὰ κάθαρση, φωτισμὸ καὶ τελείωση-θέωση. Ὅμως ἡ ὁδὸς εἶναι σταυρική.
Χρειάζεται ἡ ἀληθινὴ μετάνοια, ἡ πνευματικὴ προσοχή, ἡ ἐγκράτεια, ἡ εἰρήνη, ἡ ὑπομονή, οἱ προσευχές. Ἡ ἐπικοινωνία μας μὲ τὸν Θεὸ γίνεται νοερά, διότι ὁ Θεὸς εἶναι νοητός. Ἀπὸ τὴν καρδιά μας πρέπει νὰ ἀπευθυνόμαστε μυστικὰ μὲ τὸν νοῦ μας, δηλαδὴ νοερά, πρὸς τὸν Θεόν. Αὐτὴ ἡ νοερὴ πνευματικὴ προσευχὴ ἀποτελεῖ τὴν ἀληθινὴ καὶ πραγματικὴ προσευχή.
Ἡ συνεχόμενη, ἀδιάλειπτη, προσευχὴ μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ Παντοδυνάμου θείου Ὀνόματος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, μὲ αἴσθηση τῆς πραγματικῆς Παρουσίας Του -χωρὶς ὅμως σχήματα, μορφὲς ἤ φαντασίες, μὲ συγκέντρωση στοὺς λόγους τῆς Εὐχῆς, εἶναι καὶ ἡ πιὸ δυνατή, καθαρτικὴ καὶ ἀποτελεσματικὴ προσευχή, ἡ ὁποία μᾶς θεραπεύει ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὶς ἁμαρτίες, μᾶς καθιστᾶ ἀληθινὰ τέκνα Θεοῦ, οἴκους, ναοὺς καὶ κατοικητήρια τῆς θείας Δόξης, δοχεῖα καὶ σκεύη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐπιτελεσθεῖ αὐτὸ τὸ εὐλογημένο καὶ σωτήριο ἔργο, ἀπαιτεῖται ἀγώνας ἀποφυγῆς κάθε πράξεως καὶ σκέψεως ποὺ δὲν εἶναι εὐάρεστα στὸν Θεόν. Ὁ νοῦς πρέπει νὰ καθαρίσει ἀπὸ τὴν θλιβερὴ περιπλάνηση τῶν ἀπατηλῶν λογισμῶν, καὶ ἡ καρδιὰ νὰ εἶναι ἁγνή, χωρὶς πλεονεξία, δίχως αἰσθησιακὴ ἡδονὴ καὶ σαρκικὴ πύρωση, ἀλλὰ καὶ σὲ κατάσταση ταπεινώσεως, χωρὶς κατακρίσεις, μνησικακία, ζήλεια, κενοδοξία καὶ ὑπερηφάνεια. Δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει ἐντός της οὔτε ἴχνος διαθέσεως γιὰ ἐπιβολή, κυριαρχία καὶ ἐπικράτηση ἐπὶ τῶν ἄλλων. Καμία κίνηση περιφρονήσεως καὶ ἐπικρίσεως ἐναντίον τῶν ἄλλων δὲν πρέπει νὰ ὑφέρπει, διότι κάτι τέτοιο φανερώνει ὕπαρξη ὑπερηφανείας, ἡ ὁποία μολύνει κάθε πνευματικὴ προσπάθεια, τὴν ἀκυρώνει καὶ τὴν καταργεῖ. Ἡ ἐπιδίωξη τάξεως καὶ κανονικῆς σειρᾶς εἶναι κάτι ἄλλο, ὅταν μάλιστα κάποιος εἶναι σὲ θέση ὑπεροχῆς καὶ ὑποχρεοῦται νὰ φροντίζει γιὰ τὴν καλὴ πορεία τῶν πραγμάτων πρὸς ὄφελος τοῦ συνόλου.
Ἐν τῷ μεταξύ, ἐννοεῖται ὅτι ἡ προσευχητική μας προσπάθεια γίνεται μὲ γνώση καὶ εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ μας πατέρα.
Πλησιάζουμε λοιπὸν νοερὰ τὸν Κύριό μας ἐν μετανοίᾳ, μὲ αἴσθηση πλήρους ταπεινότητος, ἀδυναμίας καὶ αὐτομεμψίας, μὲ συγχώρηση, ἀγάπη καὶ ἔλεος γιὰ ὅλους καὶ γιὰ ὅλα, ὡς ἐλεεινότεροι πάντων τῶν ἀνθρώπων. Κατηγοροῦμε καὶ μεμφόμαστε μόνο τὸν ἑαυτό μας καὶ κανέναν ἄλλον. Γιὰ ὅλα φταῖμε ἐμεῖς, χωρὶς καμία αὐτοδικαίωση καὶ δικαιολογία. Μόνο τὸν ἑαυτό μας καταδικάζουμε ὡς ἄξιο κολάσεως, ὡς παραβάτη ὅλων τῶν θείων Ἐντολῶν, ὡς ἔκτρωμα, ὡς ταλαίπωρο καὶ ἄξιο πάσης τιμωρίας καὶ κατακρίσεως.
Καὶ παρακαλοῦμε ταπεινά, ἐκ βαθέων, νὰ μᾶς βοηθήσει ὁ Κύριος νὰ μὴν πικράνουμε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τὰ πάθη μας, καὶ νὰ μὴ βλάψουμε τὸν ἀδελφό μας, τὴν Ἐκκλησία, τὸν κόσμο ὅλο, τὴν κτίση καὶ κάθε δημιούργημα ἔμψυχο ἤ ἄψυχο.
Δὲν ἀναμένουμε χαρίσματα, δὲν ποθοῦμε θεῖα δῶρα καὶ καταστάσεις ὑψηλὲς καὶ ὑπερφυσικές, δὲν ἐπιδιώκουμε θεῖα ὁράματα καὶ θαύματα. Δὲν θεωροῦμε ἄξιο τὸν ἑαυτό μας γιὰ τέτοια ὑψηλὰ δωρήματα καὶ βραβεῖα, τὰ ὁποῖα χαρίζει ὁ Κύριος στοὺς ἐκλεκτοὺς δούλους Του. Ζητοῦμε μόνον Ἔλεος, ἐπίγνωση καὶ συναίσθηση, ὥστε νὰ κατανοοῦμε καὶ νὰ ἐφαρμόζουμε τὶς θεῖες Ἐντολές, νὰ βάλουμε ἀρχὴ μετανοίας, νὰ τύχουμε συγχωρήσεως.
Ὅλα αὐτὰ εἶναι ἐντελῶς θεάρεστα καὶ εὐάρεστα καὶ τότε εἶναι ποὺ ἡ θεία ἐπισκίαση εἶναι παροῦσα!
Αὐτὴ ἡ εὐχετικὴ ἐπίκληση ὅταν χρονίσει, σταθεροποιηθεῖ καὶ ἐγκατασταθεῖ στὸν ἄνθρωπο, τότε ἐφελκύει τὴν θεία Χάρη, ἡ ὁποία δρᾶ θεραπευτικὰ ἐντὸς αὐτοῦ. Ἐπανενώνει τὰ ἀποσυνδεδεμένα μέλη τοῦ εὐχομένου ἀνθρώπου. Ἑνώνει τὸν νοῦ μὲ τὴν καρδιά, μὲ τὴν ψυχὴ καὶ μὲ τὸ σῶμα. Ἀλλὰ ἑνώνει καὶ τὸ πνεῦμα μας μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ! Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ πιὸ ἐκπληκτικὸ καὶ σπουδαῖο δῶρο τοῦ Οὐρανοῦ, στὸ ὁποῖο συνεργοῦμε μὲ τὴν
ὑπομονετικὴ ἐπιμονὴ καὶ τὴν ἀνυποχώρητη προσπάθειά μας.
Ἡ εὐλογημένη αὐτὴ κατάσταση δίνει πόθο καὶ ἐπιθυμία μόνο γιὰ τὸν Θεό, μόνο γιὰ τὸ ἀγαθὸ καὶ εὐάρεστο θέλημά Του. Ἀπωθεῖ κάθε κακία καὶ κάθε ἐμπάθεια. Ἀποστρέφεται κάθε πλάνη, ὅπως καὶ κάθετί πειρασμικὸ καὶ βλαπτικό. Ἐκλεπτύνει, εὐαισθητοποιεῖ καὶ χαροποιεῖ τὸν προσευχόμενο ἀθλητὴ τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ πορεία αὐτὴ εἶναι δίχως τέλος, ἄν ἐξακολουθήσει καλῶς καὶ θεοφιλῶς. Ὁ ἐχθρὸς τῆς σωτηρίας διάβολος ξεσηκώνει φοβεροὺς πειρασμοὺς ἀλλὰ καὶ ἐπιστρατεύει σαγηνευτικὲς προτάσεις, προκειμένου νὰ τὴν σταματήσει, νὰ τὴν καταργήσει ἤ νὰ τὴν ἐκτρέψει. Γι’ αὐτὸ χρειάζεται πολὺ μεγάλη προσοχή, διότι ἀκόμη καὶ οἱ παραμικρὲς ὑποχωρήσεις στὶς πειρασμικὲς ὑποδείξεις καὶ προτάσεις ἔχουν σοβαρὰ ζημιογόνες ἐπιπτώσεις.
Ἄν ὁ πνευματικὸς ἀγώνας ἀτονίσει, ἄν ὑπάρξουν ἐφάμαρτες συνθηκολογήσεις, τότε χάνεται πολύτιμο ἔδαφος. Ὁ δρόμος ὅμως παραμένει πάντοτε ἀνοικτός. Ὁ Κύριος ἐπιποθεῖ τὴν ζωντανὴ ἐπικοινωνία μας, ὅπως καὶ τὴν προσωπικὴ ἐπαφὴ μαζί Του, γιὰ νὰ μᾶς θεωρεῖ ἀληθινὰ μέλη Του καὶ νὰ διατηροῦμε ἀπὸ τώρα ἀδιάσπαστη κοινωνία, ἡ ὁποία θὰ συνεχισθεῖ αἰωνίως ἐν τοῖς Οὐρανοῖς «πρόσωπον πρὸς πρόσωπον»!
Ἄν αὐτὸ δὲν πραγματοποιηθεῖ, τὸ λάθος θὰ εἶναι ἀποκλειστικὰ δικό μας, διότι σταματοῦμε, ραθυμοῦμε, ὑποχωροῦμε καὶ ἀφήνουμε αὐτὸ τὸν ζωοποιὸ καὶ σωτήριο σύνδεσμο μὲ τὴν πηγὴ τῆς Ζωῆς, τὸν Κύριο καὶ Θεό μας Ἰησοῦ Χριστό, τὴν Ἀγάπη καὶ Λατρεία μας…
Μὴν ὑποχωροῦμε, μὴ δειλιάζουμε, μὴ λιποψυχοῦμε! Κάτω ἀπὸ ὁποιεσδήποτε συνθῆκες, ἀκόμη καὶ μέσα στὴν σύγχρονη πολύβουη καὶ ἐξουθενωτικὴ πραγματικότητα, ἄς μὴ παύσουμε τὴν θεία ἐπίκληση τοῦ Χριστοῦ μας, ἡ ὁποία μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ γίνεται παντοῦ καὶ πάντοτε. Ἡ Προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἡ πιὸ δυνατή, ἡ πιὸ γλυκιά, ἡ πιὸ ἀποτελεσματική, ἡ πιὸ ἄμεση, ἡ πιὸ προσφιλής, ἡ πιὸ ἀγαπητὴ προσευχητικὴ δραστηριότητα.
Αὐτὴ νὰ προτάσσουμε, σὲ αὐτὴν νὰ καταφεύγουμε, ἀπὸ αὐτὴν νὰ κρεμόμαστε. Αὐτὴ νὰ εἰσέλθει στὸ εἶναι μας, νὰ μᾶς καταπιεῖ καὶ νὰ τὴν καταπιοῦμε. Καὶ μάλιστα
● ὅταν χάνουμε κάτι σημαντικὸ καὶ πολύτιμο, ποὺ μᾶς φέρνει ἀνείπωτο πόνο, στενοχώρια καὶ ταραχή·
● ὅταν μᾶς περιμένει κάποια δύσκολη δοκιμασία, ἀποστολή, συνάντηση, ἐξέταση, κρίση·
● ὅταν κάποιος ἤ κάποιοι μᾶς ἐπιτίθενται μὲ θυμό, μᾶς ἀδικοῦν, μᾶς συκοφαντοῦν, μᾶς ὑβρίζουν, μᾶς κακολογοῦν, μᾶς ἀντιμιλοῦν, μᾶς ἀπορρίπτουν·
● ὅταν μᾶς καταβάλλουν ἡ κούραση, ἡ ἀπογοήτευση, ἡ θλίψη, ἡ ἀνημποριά, ἡ ἀποτυχία, τὸ ἄγχος, ἡ ἀπελπισία, τὸ σκοτάδι, τὸ ἀδιέξοδο·
● ὅταν μᾶς ἐπιτίθενται τὰ κρυφὰ ἤ τὰ φανερὰ πάθη μας, τὸ κοσμικὸ πνεῦμα καὶ φρόνημα ποὺ ἐπικρατεῖ γύρω μας, τὰ παράπονα καὶ οἱ ἀνεκπλήρωτες ἐπιθυμίες μας, οἱ καταπιεσμένοι λογισμοὶ αὐτοδικαιώσεώς μας, τὰ ἀπωθημένα κατάλοιπα τοῦ παρελθόντος μας, οἱ ἐμπαθεῖς ἀσυδοσίες μας, οἱ ἐγωπαθεῖς κρίσεις καὶ πλάνες μας·
● ὅταν ἐγείρονται ἀπειλητικὰ οἱ φοβίες καὶ ἀνασφάλειές μας, οἱ ἀδυναμίες καὶ μειονεξίες μας, οἱ καχεξίες καὶ ἀτροφίες μας, οἱ καταθλιπτικὲς σκέψεις καὶ τάσεις μας, οἱ αὐτο-καταστροφικὲς μανίες μας, τὰ διάφορα εἴδωλα καὶ φαντάσματα τοῦ νοῦ καὶ τῆς διάνοιάς μας…
Πῶς τότε καὶ ἀπὸ ποῦ θὰ βροῦμε δύναμη νὰ ἀντιταχθοῦμε καὶ νὰ φυλαχθοῦμε;
Κανεὶς μὰ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἐμποδίσει νὰ ἔχουμε ἀληθινὴ κοινωνία μὲ τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστὸ μέσα μας, νοερὰ καὶ καρδιακά, ἐντὸς τῆς ὑπάρξεώς μας. Ἐγείρονται μόνον ἐμπόδια, ἐσωτερικὰ καὶ ἐξωτερικά, ποὺ ὀφείλουμε μὲ τὴν δύναμή Του νὰ ὑπερβοῦμε καὶ νὰ νικήσουμε.
Νὰ κατοικεῖ μέσα μας ὁ Χριστὸς γιὰ νὰ μᾶς ἀνακαινίζει καὶ ζωοποιεῖ. Γιὰ νὰ Τὸν μεταδίδουμε καὶ ἀποκαλύπτουμε καὶ στοὺς ἄλλους ὄχι τόσο μὲ τὰ λόγια μας, ὅσο μὲ τὸ ζωντανὸ παράδειγμα καὶ τὴν φωτεινὴ παρουσία μας. Αὐτὸς νὰ εἶναι ὁ Σωτῆρας καὶ Λυτρωτής μας, ὁ Κύριος καὶ ὁ Θεός μας!
Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με!
1/14-10-2025