Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου
Τί σημαίνει «εἰδότες ὅτι ἡ θλῖψις ὑπομονὴν κατεργάζεται»; [γνωρίζοντες ὅτι ἡ θλίψη παρέχει ὑπομονή;] (Ρωμ. 5, 3).
Αὐτὸ ἔχει πολὺ μεγάλο τὸν καρπό, αὐτὸ κάνει πιὸ δυνατὸ ἐκεῖνον ποὺ θλίβεται. Γιατί, ὅπως ἀπὸ τὰ δένδρα αὐτὰ ποὺ ἀναπτύσσονται στὴ σκιὰ καὶ βρίσκονται σὲ ἀπάνεμα μέρη, ἐνῶ ἀκμάζουν στὴ μορφή, γίνονται πιὸ μαλακὰ καὶ καχεκτικά, ἀφοῦ βλάπτονται γρήγορα ἀπὸ κάθε φύσημα τῶν ἀνέμων, ἐνῶ αὐτὰ ποὺ βρίσκονται στὶς κορυφὲς τῶν πιὸ ψηλῶν βουνῶν καὶ δέρνονται ἀπὸ πολλοὺς καὶ δυνατοὺς ἀνέμους καὶ ὑποφέρουν συνέχεια τὴν ἀκαταστασία τοῦ καιροῦ καὶ κλονίζονται ἀπὸ φοβερότατες θύελλες καὶ πλήττονται ἀπὸ πολὺ χιόνι, γίνονται πολὺ πιὸ δυνατὰ ἀπὸ κάθε σίδερο· καὶ ὅπως ἐπίσης τὰ σώματα ποὺ ἀφοσιώνονται σὲ πολλὲς καὶ ποικίλες ἡδονὲς καὶ στολίζονται μὲ ἁπαλὰ ἐνδύματα καὶ χρησιμοποιοῦν συνέχεια λουτρὰ καὶ μύρα καὶ ἀπολαμβάνουν πολλῶν εἰδῶν φαγητὰ πέρα ἀπὸ τὴν ἀνάγκη τους, γίνονται ἐντελῶς ἄχρηστα γιὰ τοὺς ἀγῶνες καὶ τοὺς κόπους πρὸς ἀπόκτηση τῆς εὐσέβειας, ἐπειδὴ εἶναι ὑπεύθυνα γιὰ πολὺ μεγάλη τιμωρία, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ οἱ ψυχές· ἐκεῖνες ποὺ περνοῦν ζωὴ χωρὶς ταλαιπωρίες καὶ εἶναι γεμάτες ἄνεση καὶ προτιμοῦν νὰ αἰσθάνονται εὐχαρίστηση πρὸς τὰ παρόντα ἀγαθὰ καὶ διαλέγουν τὴν ἀνάλγητη ζωὴ ἀπὸ τὸ νὰ θλίβονται, ὅπως θλίβονταν ὅλοι οἱ ἅγιοι γιὰ τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἐπειδὴ γίνονται πολὺ πιὸ μαλακὲς καὶ πιὸ ἀδύνατες ἀπὸ κάθε κερί, πρόκειται νὰ καταφαγωθοῦν ἀπὸ τὸ αἰώνιο πῦρ· ἐκεῖνες ὅμως ποὺ ἐπιδόθηκαν σὲ κινδύνους καὶ κόπους καὶ ταλαιπωρίες καὶ δοκιμάζουν θλίψεις χάριν τοῦ Θεοῦ καὶ ἀφοσιώνονται σ’ αὐτές, εἶναι πολὺ πιὸ σταθερὲς καὶ γενναῖες ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ σίδερο ἤ τὸ διαμάντι, λόγῳ τοῦ ὅτι συνέχεια ὑποφέρουν καὶ γίνονται ἀνίκητες στοὺς ἐχθροὺς καὶ ἀποκτοῦν κάποια ἀκαταμάχητη δύναμη ὑπομονῆς καὶ ἀνδρείας.
Καὶ ὅπως ἐκεῖνοι ποὺ γιὰ πρώτη φορὰ ἀνέβηκαν σὲ πλοῖο αἰσθάνονται ναυτία καὶ ἴλιγγο, καθὼς ταράζονται καὶ θορυβοῦνται ἐπειδὴ τοὺς πιάνει ἀηδία καὶ σκοτοδίνη, ἐνῶ ἐκεῖνοι ποὺ πέρασαν πολλὰ καὶ μεγάλα πελάγη καὶ περιφρόνησαν ἄπειρα κύματα καὶ ἄντεξαν συνεχῆ ναυάγια, μὲ θάρρος ἐπιχειροῦν ἕνα τέτοιο ταξίδι, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ ψυχή· ὑπομένοντας πολλοὺς πειρασμοὺς καὶ ἀντέχοντας μεγάλες θλίψεις, ἀποκτᾶ στὴ συνέχεια γνώση τῶν κόπων καὶ συνήθεια τῆς καρτερίας, χωρὶς νὰ εἶναι δειλή, οὔτε νὰ τρομάζει εὔκολα, οὔτε νὰ ταράζεται ἀπὸ τὰ λυπηρὰ ποὺ πέφτουν πάνω της, ἀλλ’ ἀπὸ τὴ συνεχὴ ἄσκηση τῶν ὅσων συμβαίνουν καὶ τὴ συχνὴ μελέτη τῶν ὅσων γίνονται, ὑποφέρει μὲ πολλὴ εὐκολία ὅλα τὰ δεινὰ ποὺ ἔρχονται. Αὐτὸ λοιπὸν δηλώνοντας ὁ σοφὸς ἀρχιτέκτονας τῆς οὐράνιας πολιτείας ἔλεγε, «οὐ μόνον δέ, ἀλλὰ καὶ καυχώμεθα ἐν ταῖς θλίψεσιν» [καὶ ὄχι μόνον αὐτό, ἀλλὰ καυχόμαστε ἀκόμη καὶ στὶς θλίψεις]· γιατὶ πρὶν ἀπὸ τὴ βασιλεία καὶ τοὺς οὐρανίους στεφάνους κερδίζουμε ἀπὸ ἐδῶ πολὺ μεγάλο μισθό, ἐπειδὴ ἀπὸ τὶς ἀδιάκοπες θλίψεις ἡ ψυχή μας γίνεται περισσότερο καρτερικὴ καὶ οἱ λογισμοί μας καθίστανται πιὸ ἰσχυροί.
Γνωρίζοντας λοιπὸν ὅλα αὐτά, ἄς ὑποφέρουμε μὲ γενναιότητα τὰ λυπηρὰ ποὺ μᾶς συμβαίνουν καὶ γιὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ γιὰ τὸ δικό μας συμφέρον, καὶ ἄς μὴ στενοχωρούμαστε, οὔτε νὰ χάνουμε τὸ θάρρος μας στὴν ἐπίθεση τῶν περασμῶν, ἀλλὰ στεκόμενοι μὲ κάθε ἀνδρεία, ἄς εὐχαριστοῦμε διαρκῶς τὸν Θεὸ γιὰ ὅλες τὶς εὐεργεσίες ποὺ γίνονται σὲ μᾶς, γιὰ ν’ ἀπολαύσουμε καὶ τὰ παρόντα ἀγαθὰ καὶ νὰ ἐπιτύχουμε τὶς μελλοντικὲς δωρεὲς μὲ τὴ χάρη καὶ τὴν εὐσπλαχνία καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, μαζὶ μὲ τὸν ὁποῖο στὸν Πατέρα καὶ συγχρόνως στὸ ἅγιο καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα ἀνήκει ἡ δόξα καὶ ἡ δύναμη, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
(Ὁμιλία εἰς τὸ ἀποστολικὸν ρητὸν τὸ λέγον, «οὐ μόνον δέ, ἀλλὰ καὶ καυχώμεθα ἐν ταῖς θλίψεσιν…», παράγρ. 4, Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἅπαντα τὰ ἔργα, ΕΠΕ 26, Θεσσαλονίκη 1986, σελ. 513-517)